Çocukların fazla kilosu sadece ‘sevimli’ değil, gelecekteki hastalıkların habercisi olabilir.
Tip 2 diyabeti daha çok ileri yaşlarda görülen bir hastalık olarak bilsek de durumlar değişti. Günümüzde insülin direnci ve buna bağlı sağlık sorunları çocuklarda da hızla artıyor. Üstelik çoğu zaman fark edilmeden ilerliyor.
İnsülin direnci nedir? Vücudumuz yemek yedikten sonra kandaki şekeri düzenlemek için insülin hormonu salgılar. Ancak zaman içerisine dengesiz beslenme sonucunda insülin hormonunun salgılanma dengesi bozulur ve görevini tam anlamıyla yerine getiremez. Yani vücut insüline “direnç” geliştirir. Bu durumda daha fazla insülin üretmeye başlarsınız. Sonuç; kanda hem şeker hem de insülin yüksek seyreder. Zamanla bu durum kilo alımına, yağlanmaya, enerji düşüklüğüne ve tip 2 diyabete zemin hazırlar.
Bu durumun birkaç temel sebebi var:
· Hazır gıdalarla beslenme: Paketli atıştırmalıklar, şekerli içecekler, fast-food ürünleri çocukların günlük şeker ve kötü yağ alımını oldukça yükseltiyor.
· Hareketsiz yaşam tarzı: Uzun süre ekran karşısında vakit geçirmek, kas kütlesini düşürürken yağlanmayı da artırıyor.
· Düzensiz uyku: Geç yatmak ve yetersiz uyumak, metabolizmayı bozarak insülin direncini artırıyor.
· Genetik faktörler: Anne-baba obez ya da diyabetikse, çocukta risk daha yüksek oluyor.
· Stres: Okul, sınav ve sosyal baskılar da çocuklarda hormonal dengesizliklere yol açabiliyor.
Başlıca belirtiler şunlar:
· Karın bölgesinde yağlanma
· Sık acıkma, özellikle tatlı krizleri
· Halsizlik, yorgunluk
· Aşırı terleme
· Boyun, koltuk altı gibi bölgelerde koyu renkli lekeler (akantozis nigrikans)
Ebeveynlere öneriler Beslenmeyi düzenleyin: Şekerli ve işlenmiş gıdaları azaltın. Tam tahıllar, sebze-meyve, protein ve sağlıklı yağlarla dengeli tabaklar oluşturun.
Ekran süresini sınırlandırın: Günlük ekran süresini azaltıp, kalan vaktin fiziksel aktiviteye ayırılmasına teşvik edebilirsiniz.
Beraber hareket edin: Yürüyüşler, bisiklet sürmek, dans etmek... Ailecek yapılan aktiviteler hem fiziksel fayda sağlar hem duygusal bağı güçlendirir.
Uyku düzenine dikkat edin: Erken yatmak ve en az 9-10 saat uyumak önemli. Özellikle büyüme hormonunun en yüksek salgılandığı gece saatlerinde uykuya geçilmiş olmalı.
Düzenli kontroller: Aile öyküsü varsa, çocuk kiloluysa veya yukarıdaki belirtiler gözleniyorsa geç kalmadan bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurulmalı.
Şimdiki çocuklar daha az hareket ediyor, daha çok tüketiyor ve ne yazık ki bu durum hastalıklara kapıyı daha erken açıyor. Ebeveyn yada bakım vereni olarak onları sağlıklı beslenme ile erken yaşta tanıştırmak ve sağlıklı geleceklere taşımak bizim elimizde.
