Her 21 Ekim’de sosyal medyada ve resmi kurum mesajlarında 'Dünya Gazeteciler Günü' kutlamaları göze çarpıyor. Peki, gerçekten böyle bir gün var mı?
Kutlama mesajlarına bakıldığında 21 Ekim’in 'Dünya Gazeteciler Günü' olarak anılmasının tarihi ancak 2014 yılına kadar uzanabiliyor. O tarihlerde bile konuyla ilgili kayda değer bir duyuru yok. Basın İlan Kurumu’nun mesajlarına göre bu tarih, 21 Ekim 1860’ta Tercüman-ı Ahval gazetesinin Osmanlı’da bir Türk vatandaşı tarafından çıkarılan ilk özel Türkçe gazete olması nedeniyle seçilmiş.
Ancak işin ilginç tarafı, gazeteciler zaten yıllardır farklı tarihlerde anmalar ve kutlamalar yaparken, 21 Ekim’in dünya gazetecileri için neden seçildiği belirsizliğini koruyor. Baktığımızda, bu gün ile ilgili olarak ortalıkta alınan bir karar yok. Nereden çıktığı net belli değil. Olmayan bir gün gibi.
Kısacası, 21 Ekim’in kökeni muğlak ve tarih konusunda kaynaklar bile çelişiyor; bazılarına göre Tercüman-ı Ahval 22 Ekim’de yayımlanmıştı. Buna rağmen gazeteciler başta olmak üzere, valiler, belediye başkanları ve çeşitli kurumlar, yıllardır bu olmayan gün için kutlama mesajları yayınlamaya devam ediyor.
Peki, gazeteciliğin kutlandığı gerçek günler hangileri? Uluslararası alanda en yaygın kutlama 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü. Birleşmiş Milletler, 1993 yılında aldığı kararla bu tarihi gazetecilik günü ilan etmiş ve o günden beri UNESCO himayesinde kutlamalar yapılıyor.
Türkiye’de ise iki önemli tarih öne çıkıyor.
24 Temmuz Basın Bayramı: Türk basınında sansürün kaldırılışının (1908) yıldönümü. 1948’den beri takvimlerde yer alıyor. 12 Mart 1971’den sonra kutlamalar protesto ve dayanışma mesajlarıyla sınırlı.
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü: 1961’den beri Türkiye’de basın çalışanlarının yasal kazanımlarını hatırlatan bir gün olarak takvimlerde yer alıyor.
Bütün bunlar gösteriyor ki, 21 Ekim’in 'Dünya Gazeteciler Günü' olarak kutlanması, uluslararası bir geçerliliğe sahip değil. Bu günün kim tarafından ve neden başlatıldığı hâlâ bilinmiyor. Ama her yıl mesajlar yağmaya devam ediyor.
Gazetecilik için en doğru kutlamayı yapmak istiyorsak, kökeni net olan günleri hatırlamak, dayanışmayı ve özgürlüğü o günlerde öne çıkarmak gerekir. Kutlanmaya değer bir şeyler varsa tabii ki.