Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği (TÜS-KOOP) Genel Başkanı Halis Uysal, 21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü dolayısıyla yayımladığı basın bildirgesinde, sulama kooperatiflerinin geleceğine yönelik düzenlemelere sert tepki gösterdi. Uysal, kooperatiflerin yetkisiz bırakılmasının Türkiye’nin gıda güvenliğini tehdit edeceğini vurguladı.
Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Başkanı Halis Uysal, 21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü nedeniyle yaptığı basın açıklamasında, kooperatifçilik tarihinden bugüne uzanan süreci anlattı ve son dönemde sulama kooperatiflerine yönelik atılan adımların ciddi endişe yarattığını dile getirdi. “Sulama kooperatifleri kapatılamaz” mesajı veren Uysal, alınan kararların gözden geçirilmesini istedi.
Kooperatifçilik Türkiye’de 160 Yılı Aşkın Bir Geçmişe Sahip
Türkiye’de ve dünyada kooperatifçilik hareketinin köklü bir geçmişi olduğunu vurgulayan Halis Uysal, kooperatifçiliğin 1844 yılında İngiltere’de başladığını hatırlattı. Türkiye’de ise bu anlayışın temellerinin 1863 yılında Mithat Paşa tarafından kurulan ve tarım kredi sistemine benzeyen “Memalik Sandıkları” ile atıldığını ifade etti.
Uysal, 1911 yılında Aydın’da 45 incir üreticisi tarafından kurulan Aydın İncir Müstahsilleri Anonim Şirketi’nin ve 1913’te temelleri atılan TARİŞ’in, Cumhuriyet öncesi dönemde kooperatifçiliğin önemli yapı taşları olduğuna dikkat çekti.
Cumhuriyet Dönemiyle Birlikte Tarımsal Örgütlenme Güçlendi
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte tarımsal örgütlenmeye verilen önemin arttığını belirten Uysal, 1935 yılında çıkarılan 2834 sayılı yasa ile Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’nin kurulduğunu hatırlattı. 1969 yılında yürürlüğe giren 1163 sayılı yasa ile ise sulama kooperatifleri ve üst birliklerinin yasal zemine kavuştuğunu söyledi.
Bu yapının bugün hâlâ ayakta durabilen nadir kooperatif modellerinden biri olduğunu vurgulayan Uysal, sulama kooperatiflerinin kırsal kalkınmadaki rolünün göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti.
Türkiye’nin İlk Sulama Kooperatifi Manisa’da Kuruldu
Halis Uysal, Türkiye’deki ilk sulama kooperatifinin 1970 yılında Manisa’nın Akhisar ilçesine bağlı Beyoba Köyü’nde kurulduğunu belirterek, bu kooperatifin kurucusunun Ali Halis Uysal olduğunu hatırlattı. Bu bilginin Manisa’nın tarım ve kooperatifçilik tarihinde önemli bir yere sahip olduğunun altını çizdi.
“Tarımda Verimlilik Sulama Kooperatifleriyle Mümkündür”
Türkiye’nin bir tarım ülkesi olduğunu vurgulayan Uysal, küresel pazarlarda rekabet edebilmenin ancak yeni teknolojilerin tarıma entegre edilmesiyle mümkün olacağını ifade etti. Bu sürecin mutlaka sulama kooperatifleri aracılığıyla yürütülmesi gerektiğine inandığını dile getiren Uysal, Merkez Birliği’nin kırsal kalkınmaya yönelik hedeflerini de sıraladı.
Bu hedefler arasında; dağınık kaynakların birleştirilmesi, teknolojinin uygulanmasıyla verimliliğin artırılması, minimum maliyetle maksimum verim sağlanması, ürünün değerlendirilerek katma değerin üreticiye geri döndürülmesi, kırsalda yaşam kalitesinin artırılması ve göçün sağlıklı şekilde yönetilmesi yer aldı.
“Sulama Kooperatifleri Stratejik Su Kullanıcı Örgütleridir”
Tarımın vazgeçilmez unsurlarından biri olan suyun etkin ve verimli kullanımı için sulama kooperatiflerine gereken önemin verilmesi gerektiğini belirten Uysal, bu yapıların özel hukuksal yapısının korunarak devam ettirilmesinin hayati önem taşıdığını söyledi. Ulusal ve uluslararası dayanışmanın ancak güçlü kooperatiflerle mümkün olacağını ifade etti.
DSİ Ve Tarım Reformu Yazıları Endişe Yarattı
Açıklamanın en dikkat çeken bölümünde, son dönemde kamuoyuna yansıyan resmi yazılara değinen Halis Uysal, DSİ’nin 02.10.2025 tarihli yazısının sulama kooperatiflerinin kapatılacağı yönünde bir algı oluşturduğunu söyledi. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nün 09.10.2025 tarihli yazısında ise sulama tesislerinin yönetiminin kooperatiflerden alınmasına yönelik ifadelerin yer aldığını belirtti.
Uysal, bu durumun kooperatifleri işlevsiz hâle getirme ve kooperatif modelini ortadan kaldırma riski taşıdığını vurguladı.
“Bu Uygulamalar Gıda Güvenliğine Zarar Verir”
Sulama kooperatiflerinin üreticilerin ortak emeğiyle kurulduğunu hatırlatan Uysal, binlerce köy ve beldede tarımsal üretimin devamlılığını sağlayan bu yapıların ortadan kaldırılmasının Türkiye’nin gıda güvenliğine doğrudan zarar vereceğini söyledi.
Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği olarak söz konusu yaklaşımın derhâl gözden geçirilmesini ve durdurulmasını talep ettiklerini ifade etti.
Halis Uysal, “Ekonomik sorunlar çözülebilir, siyasi istikrarsızlıklar giderilebilir, hatta savaşlar bile sona erebilir. Ancak duyarsız kalınan çevre, zamanla hepimizin sonunu hazırlayacaktır” ifadelerini kullandı.
