İngiltere merkezli saygın ekonomi dergisi Economist, Çinli elektrikli araç üreticisi BYD’nin Manisa’da kurmayı planladığı fabrika ile ilgili çarpıcı bir analiz yayınladı. Haberde, Türkiye’nin kırmızı halılarla ağırladığı şirketin, Macaristan’daki fabrikasını tamamlamaya odaklanması nedeniyle Türkiye’de henüz somut bir ilerleme kaydedemediğine dikkat çekildi.
Kırmızı Halı Serildi Ama Henüz İnşaat Yok
Economist’in haberinde, “Çin’in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD, 2024 yazında 1 milyar dolarlık yatırım teklifi edince Türkiye’de kırmızı halı serildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imza törenine katıldı, Manisalı yetkililer şirketin nereye fabrika kuracağını planladı ve gelecekte BYD çalışanları için bir ‘Çin kasabası’ kurulacağına dair yorumlar yapıldı. Ancak şirketin Macaristan’daki fabrikayı bitirme çalışmaları devam ederken, Türkiye’de pek ilerleme yok” ifadelerine yer verildi.
Fabrikanın gelecek yıl açılması planlanıyor olsa da, birkaç konteyner ve ara sıra görülen damperli kamyonlardan başka inşaatın başladığına dair hiçbir işaret bulunmuyor.
Türkiye’nin Çekim Merkezi Olması
Haberde Türkiye’nin konumu ve “nispeten” düşük işçilik maliyetlerinin Çinli elektrikli araç üreticileri için büyük bir avantaj olduğu vurgulandı. Ayrıca, Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki gümrük birliği anlaşmasının da Çinli üreticiler için cazip bir fırsat sunduğu belirtildi.
Economist, “Geçen yıl AB, Çin elektrikli araçlarına %10 olan gümrük vergisini %35’e kadar artırdı. Gümrük vergilerinden kaçınmak için Türkiye bir seçenek haline geldi. Diğer Çinli üreticiler arasında, Chery’nin de 1 milyar dolarlık yatırım yapmayı planladığı söyleniyor” yorumunu yaptı.
Türkiye’de Elektrikli Araç Talebi Artıyor
Çinli şirketler, Türkiye’nin hızla büyüyen elektrikli araç pazarından pay almak istiyor. Haberde, “Yüksek yakıt fiyatları ve geleneksel araçlar için %220’ye varan aşırı tüketim vergisi, elektrikli araç talebini artırdı. Temmuz ayına kadar geçen yedi ayda Türkiye’de 100.000’den fazla tam elektrikli araç satıldı, bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre %147 artış gösteriyor” denildi.
TOGG Rekabeti ve BYD’nin Tehdidi
Economist, yerli elektrikli araç üreticisi TOGG’un güçlü performansına dikkat çekerken, Manisa’daki fabrikanın yılda 150.000 BYD otomobil üretme ihtimalinin rekabeti artırabileceğine işaret etti.
“Kağıt üzerinde Erdoğan’ın amiral gemisi projelerinden biri olan TOGG, iyi bir performans sergiledi. Ancak yabancı elektrikli araçların rekabeti ve BYD’nin potansiyel üretim kapasitesi, TOGG için sorun yaratabilir” denildi.
Türkiye’deki Yatırımlar ve Hukuk Endişesi
Economist, Çin’in Türkiye’deki yatırımlarının sadece 5 milyar dolar civarında olduğunu ve Suudi Arabistan, Mısır veya Irak’a kıyasla düşük kaldığını belirtti. Haberde, Türkiye’de siyasetin artık en büyük engel olmadığı; asıl zorluk olarak hukukun üstünlüğü sicilinin ve Erdoğan ile yakın çevresinin yoğun gücü gösterildi.
Yerel yetkililer ve analistler, BYD’nin fabrikayı tamamlayacağını ancak muhtemelen zamanında tamamlayamayacağını öngörüyor. Türkiye, Çinli elektrikli araçlar için Avrupa’ya açılan bir arka kapı olabilir, ancak bu kapının henüz açılmadığı vurgulanıyor.
