İran, yeniden uygulanan uluslararası yaptırımların ardından ekonomik istikrarı sağlamak için ulusal para birimi riyalden dört sıfır atılmasına karar verdi. İran İslami Şûra Meclisi, uzun süredir askıda olan planı kabul etti. Yeni düzenlemeye göre mevcut 10.000 riyal, yeni 1 riyal ile değiştirilecek ve her iki para birimi üç yıla kadar dolaşımda kalacak. Para biriminin yeniden değerlenmesiyle finansal işlemlerin basitleştirilmesi hedefleniyor. Ancak planın yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın imzası ve ilgili konseyin onayı gerekiyor.
Riyalde Rekor Düşüşler
İran riyali, Birleşmiş Milletler’in ülkeye yönelik yeniden yaptırımları devreye almasıyla birlikte son günlerde defalarca rekor düşük seviyeleri gördü. Ağustos başında 920.000 seviyelerinde olan riyal, pazar günü 1.115.000 civarında işlem gördü. Karaborsa takipçileri, riyaldeki bu hızlı değer kaybının ekonomik belirsizliği artırdığını belirtiyor.
10.000 Riyal, 1 Yeni Riyal Olacak
Yeni para birimi planına göre, mevcut 10.000 riyal 1 yeni riyal ile değiştirilecek. Her iki para birimi üç yıla kadar birlikte dolaşımda kalacak ve merkez bankası geçiş sürecini iki yıl içinde tamamlayacak. Bu adımın amacı, finansal işlemleri basitleştirmek ve enflasyonla mücadelede bir araç olarak kullanmak.
Plan İlk Olarak 2019’da Gündeme Gelmişti
Riyalden sıfır atılması planı, ilk olarak 2019 yılında tartışılmış ancak daha sonra rafa kaldırılmıştı. İran İslami Şûra Meclisi, bu öneriyi yeniden gündeme getirerek parlamentoda onayladı. Planın yürürlüğe girebilmesi için Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın imzası ve ilgili konseyin onayı gerekiyor.
Uluslararası Yaptırımlar ve Ekonomik Etkiler
İran’ın 2015 nükleer anlaşması kapsamında imzacı ülkeler İngiltere, Fransa ve Almanya, anlaşmaya uymadığı gerekçesiyle “snapback” mekanizmasını devreye sokarak uluslararası yaptırımları yeniden uygulamaya aldı. Bu gelişme, riyal üzerinde ciddi değer kayıplarına neden olurken, ülke ekonomisinde belirsizliği artırdı.
