Manisa’nın köklü tarihine baktığımızda, birçok yerleşim yerinin kaderinin zaman içinde nasıl değiştiğini görmek mümkün. İşte bu değişimin en çarpıcı örneklerinden biri de Soma ile Darkale arasında yaşandı.
Bir dönem küçük bir köy olan Soma, bağlı bulunduğu Darkale’ye göre geri plandaydı. Ancak sanayi, madencilik ve ekonomik gelişimle birlikte dengeler tersine döndü. Bugün Darkale, nostaljik taş sokaklarıyla tarih kokan bir köy; Soma ise Ege’nin yükselen ilçelerinden biri.
Peki nasıl oldu da köy, bağlı olduğu yerin önüne geçti? İşte Darkale ile Soma’nın asırlık dönüşüm hikayesi…
Darkale: Tarihi M.Ö.’ye uzanan gizli hazine
Darkale’nin tarihi milattan öncesine kadar uzanıyor. İlk adı Sanskrit dilinde “hamam” anlamına gelen Germe-Gharma olan köy, Bergama’nın Orhan Gazi tarafından 1336’da ele geçirilmesiyle Osmanlı topraklarına katıldı.
Osmanlı döneminde deri işçiliğiyle tanınan Darkale’de Kırkoluk çevresinde üç büyük, dokuz küçük tabakhane bulunuyordu. Köy, bu üretimiyle hem İzmir hem Ege ticaretine yön verdi. 1876’da Osmanlı’nın ilk linyit ocağının açılmasıyla da madencilik kültürü gelişti ve Darkale, bölgenin ekonomik merkezi haline geldi.
Soma’nın yükselişi: Köyden ilçeye uzanan sanayi hikayesi
Bir zamanlar Darkale’ye bağlı küçük bir yerleşim olan Soma, 19. yüzyıl sonrasında sanayinin ve enerji üretiminin kalbine dönüştü.
Madenciliğin hızla gelişmesiyle birlikte Soma, Darkale’nin önüne geçti. 1980’li yıllarda köy göç verirken Soma büyümeye, nüfus çekmeye ve ilçe kimliğini güçlendirmeye devam etti.
Bugün Soma, termik santralleri, organize sanayi bölgesi ve gelişen ticari altyapısıyla Ege’nin güçlü ilçeleri arasında yer alıyor.
Darkale yeniden doğuyor: “Zaman durdu, tarih konuşuyor”
Darkale, son yıllarda kültürel miras projeleriyle yeniden gündemde. Köy, Kültür Mirası ve Yerel Kalkınma Projesi kapsamında restore edilerek turizme kazandırılıyor.
Tarihi sokaklar, restore edilen taş evler ve eşsiz doğasıyla Darkale, artık doğa sporları ve fotoğraf turlarıyla anılıyor. Her yıl düzenlenen Darkale Doğa Sporları Şenliği, bölgeye yüzlerce ziyaretçi çekiyor.
Somalılar için yazın serin sığınağı haline gelen köy, geleneksel dondurması, nar ekşisi, tarihi camileri ve hamamlarıyla dikkat çekiyor.
“Bir zamanlar köydü, şimdi ilçesi oldu”
Tarihin akışı içinde yer değiştiren rollerin en dikkat çekici örneği, Manisa’nın bu iki yerleşimi arasında yaşandı.
Bir dönem Soma, Darkale’ye bağlıydı; şimdi ise Darkale, Soma’nın mahallesi konumunda.
Geçmişte kalabalık nüfusa sahip bir köy olan Darkale, bugün belgesellere konu olan nostaljik atmosferiyle öne çıkıyor.
Ancak her iki yerleşim de Manisa’nın kültürel mozaiğinde birbirini tamamlayan iki değerli parça olarak varlığını sürdürüyor.
Tarihi köy, eko turizmin yeni adresi
Manisa Valiliği, Soma Belediyesi ve OPET’in katkılarıyla yürütülen “Darkale Yenileme ve Yaşatma Projesi”, köyü eko turizm merkezine dönüştürmeyi hedefliyor.
Köydeki 150’ye yakın tescilli yapı, eski Türk evi mimarisine uygun biçimde restore ediliyor. Geleneksel “hayatlı” evler, taş avlular, çeşmeler ve tescilli camilerle Darkale, Ege’de yeni bir turizm rotası olma yolunda ilerliyor.
