Alkarısı, halk arasında “Albastı” olarak bilinen ve Anadolu’nun en köklü korku efsanelerinden biri. Yüzyıllardır dilden dile aktarılan bu efsane, özellikle doğum yapan kadınlar ve yeni doğmuş bebeklerle ilişkilendiriliyor.
Anadolu köylerinde bugün hâlâ lohusa kadınların korunması için çeşitli gelenekler uygulanıyor. Kırmızı elbiseli, uzun saçlı bir kadın şeklinde tasvir edilen Albastı, bazı anlatımlarda görünmez bir gölge olarak da betimleniyor. Peki, Alkarısı efsanesinin kökeni ne, hangi önlemler uygulanıyor ve kültürel hafızada nasıl yer alıyor? İşte detaylar…
Albastı (Al Karısı) Efsanesi Nedir?
Albastı, Anadolu’da lohusa kadınlara musallat olduğuna inanılan kötü bir ruh olarak biliniyor. Rivayetlere göre, doğum sonrası gece yarısı kadının odasına girerek nefesini kesiyor, sağlığını bozuyor veya ölümüne sebep oluyor. Bu nedenle köylerde lohusa kadınlar yalnız bırakılmıyor ve çeşitli korunma gelenekleri uygulanıyor.
Lohusalara Karşı Uygulanan Gelenekler
Manisa ve çevresindeki köylerde, lohusa kadınların başucuna kırmızı kurdele bağlamak, makas bırakmak veya Kur’an-ı Kerim koymak gibi önlemler alınıyor. Halk arasında bu yöntemlerin Albastı’nın musallat olmasını engellediğine inanılıyor.
Albastı’nın Görünümü ve “Al” Rengi
Albastı genellikle uzun saçlı ve kırmızı elbiseli kadın olarak tasvir ediliyor. Bazı rivayetlerde ise insanın üzerine çöken görünmez bir gölge şeklinde betimleniyor. “Al” rengi, doğum ve kan ile ilişkilendirildiği için efsanenin ayırt edici özelliği olarak kabul ediliyor.
Kültürel Hafızada Albastı
Uzmanlar, Albastı inancının aslında lohusa humması ve doğum sonrası depresyon gibi tıbbi durumların halk arasında doğaüstü güçlerle açıklanmasının bir yansıması olduğunu belirtiyor. Buna rağmen, Albastı efsanesi Anadolu kültürünün önemli bir parçası olarak hâlâ canlılığını koruyor.
Nesiller Boyu Aktarılan Halk İnanışı
Günümüzde bile bazı köylerde lohusa kadınları korumak için Alkarısı efsanesine karşı önlemler alınıyor. Albastı, korkutucu bir halk inanışı olmasının ötesinde, Anadolu’nun sözlü kültür hazinesinin dikkat çekici örneklerinden biri olarak nesiller boyunca aktarılıyor.
