The Economist, Çin’in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD’nin Türkiye’deki fabrika planlarını mercek altına aldı. Habere göre, 2024 yazında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle duyurulan 1 milyar dolarlık yatırım projesi neredeyse durma noktasına geldi. Manisa’daki sahada yalnızca birkaç konteyner ve ara sıra görülen hafriyat kamyonları var. Açılış tarihi 2026 olarak açıklansa da takvimin gecikme riski giderek artıyor.
Türkiye, Çinli üreticiler için cazip pazar
Avrupa Birliği ile gümrük birliği, düşük işçilik maliyetleri ve yüksek akaryakıt fiyatları Türkiye’yi Çinli elektrikli araç üreticileri için cazip bir üretim üssü haline getiriyor. Chery’nin de Türkiye’ye 1 milyar dolarlık yatırım planladığı belirtiliyor. Elektrikli araç talebini artıran bir diğer unsur ise %220’ye varan ÖTV oranları. 2025’in ilk yedi ayında 100 binden fazla elektrikli araç satıldı; bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre %147 artış anlamına geliyor.
Togg’un liderliği tehlikede
2023’te piyasaya çıkan ve hükümet desteği sayesinde iç pazarda lider konuma gelen Togg, yabancı yatırımların hızlanmasıyla ciddi rekabet baskısı altında. BYD’nin Manisa fabrikasının faaliyete geçmesi halinde pazara yıllık 150 bin araçlık kapasite girecek.
AB vergileri kritik rol oynuyor
Ekonomim'in derlediği habere göre Avrupa Birliği, Türkiye’de üretilen ama %60’tan fazla ithal parça içeren araçlara ek gümrük vergisi uygulayabileceğini duyurdu. İhracat için üretimin en az %25’inin Türkiye’de yapılması gerekiyor. Bu durum, Çinli üreticileri yerli tedarik zincirine yatırım yapmaya zorluyor. Uzmanlar ise Manisa’daki yavaş ilerlemenin AB-Çin arasındaki elektrikli araç gümrük anlaşmazlığının sonucunu beklemekten kaynaklandığını söylüyor.
Fırsat mı, tehdit mi?
BYD ve diğer Çinli üreticilerin Türkiye’de üretime başlaması, ülkeye önemli miktarda yabancı sermaye sağlayabilir. Ancak bu gelişme, yerli üretici Togg için ciddi bir pazar kaybı riski de doğuruyor. Önümüzdeki aylarda hem AB-Çin görüşmeleri hem de BYD’nin inşaat süreci, Türkiye’nin elektrikli araç pazarının geleceğini belirleyecek.
