MASAK’ın yeni düzenlemesiyle 1 Ocak 2026’dan itibaren IBAN üzerinden yapılan 200 bin lira ve üzeri para transferlerinde, paranın kaynağı ve gönderim nedeni ayrıntılı şekilde beyan edilecek. Banka hesabı olan milyonlarca kişi ve şirket için yeni bir dönem başlıyor.
Milyonlarca vatandaşı ve şirketi yakından ilgilendiren önemli bir finansal düzenleme yürürlüğe girmek üzere. Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) hazırladığı yeni tebliğ kapsamında, IBAN ile yapılan havale ve EFT işlemlerinde köklü değişiklikler uygulanacak. 1 Ocak 2026 itibarıyla özellikle yüksek tutarlı para transferleri daha sıkı kurallara bağlanacak. Artık sadece para göndermek yetmeyecek; gönderilen paranın kaynağı, amacı ve dayanağı da açıkça beyan edilecek. Yeni uygulamayla birlikte bankacılık işlemlerinde şeffaflığın artırılması hedeflenirken, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede de önemli bir adım atılmış olacak.
MASAK neden böyle bir düzenleme yaptı?
MASAK tarafından hazırlanan bu düzenlemenin temelinde, son dönemde artan kara para aklama, yasa dışı bahis ve terörün finansmanına yönelik operasyonlar yer alıyor. Yetkililer, kayıt dışı ekonominin daraltılması ve suç gelirlerinin finansal sistem dışına itilmesi amacıyla denetimlerin sıkılaştırıldığını vurguluyor.
Düzenleme aynı zamanda Türkiye’nin üyesi olduğu Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) tavsiyeleri doğrultusunda hayata geçiriliyor. Bu kapsamda para transferleri artık yalnızca tutar üzerinden değil, işlem amacı ve kaynağı açısından da detaylı şekilde incelenecek.
Yeni düzenleme kimleri kapsıyor?
MASAK’ın yeni uygulaması, Türkiye’de banka hesabı bulunan tüm gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor. Bireysel kullanıcılar, esnaf, şirketler ve büyük ölçekli firmalar bu düzenlemenin muhatabı olacak.
Yetkililer, yasal ve şeffaf şekilde işlem yapan vatandaşların bu süreçten olumsuz etkilenmeyeceğini belirtirken, yasa dışı faaliyetlerin ise çok daha kolay tespit edileceğine dikkat çekiyor.
IBAN ile havale ve EFT işlemlerinde neler değişecek?
1 Ocak 2026’dan itibaren havale ve EFT işlemlerinde “ödeme”, “borç”, “para gönderimi” gibi genel ve belirsiz ifadelerle işlem yapmak mümkün olmayacak. Para transferi sırasında gönderim amacı açık ve net şekilde seçilecek ya da yazılacak.
Bankalar ve elektronik para kuruluşları, müşterilerine işlem esnasında hazır başlıklar sunacak. Bu başlıklardan biri seçilmeden veya açıklama girilmeden işlem tamamlanamayacak.
Para transferlerinde seçilebilecek işlem başlıkları
Yeni sistemde bankaların sunacağı işlem türleri arasında şu başlıklar yer alacak:
- Gayrimenkul alım ödemesi
- Motorlu taşıt alım ödemesi
- Borç verme / borç ödeme
- Hediye, bağış veya yardım
- Vergi, resim ve harç ödemeleri
- Tazminat veya sigorta ödemeleri
- Avukatlık, danışmanlık ve müşavirlik ödemeleri
- Sağlık harcamaları
- Kripto ve dijital varlık işlemleri
- Şans oyunları ve bahis ödemeleri
- Eğlence ve sosyal medya ödemeleri
Bu başlıklara uymayan işlemler için “diğer” seçeneği işaretlenecek. Ancak bu durumda en az 20 karakterden oluşan açıklama yazılması zorunlu olacak.
200 bin lira ve üzeri işlemler yakın takibe alınacak
Yeni düzenlemenin en dikkat çeken noktalarından biri, 200 bin lira ve üzerindeki para transferleri. Bu tutarın üzerindeki işlemlerde, yalnızca açıklama yeterli olmayacak; paranın kaynağı ve gönderim nedeni de ayrıntılı şekilde beyan edilecek.
MASAK, işlem tutarı yükseldikçe bankalardan ve müşterilerden istenen bilgi ve belgelerin de kademeli olarak artacağını belirtiyor. Böylece büyük tutarlı para hareketleri daha sıkı bir denetim sürecinden geçecek.
Nakit yatırma ve çekme işlemleri de mercek altında
Takibi zor olduğu için kayıt dışı ekonomide sıkça kullanılan nakit işlemler de yeni düzenlemenin önemli başlıkları arasında yer alıyor. Belirli tutarların üzerindeki nakit yatırma ve çekme işlemlerinde, bankalar müşterilerden daha ayrıntılı açıklama ve belge talep edebilecek.
Yetkililer, bu uygulamayla birlikte özellikle kaynağı belirsiz nakit hareketlerinin önüne geçilmesinin hedeflendiğini vurguluyor.
20 milyon lira üzeri işlemlerde belge şartı
Düzenlemeye göre, 20 milyon lira ve üzerindeki para transferlerinde işlemi destekleyen resmi belgelerin ibraz edilmesi zorunlu olacak. Bu belgeler “dayanak belge” olarak değerlendirilecek.
Örnek olarak:
- Konut alımlarında tapu senedi
- Araç satışlarında noter evrakları
- Ticari mal alımlarında fatura
gibi belgeler bankalara sunulacak. Gerekli belgelerin ibraz edilmemesi halinde, bankalar işlemi gerçekleştirmeyecek.
Belge yoksa işlem de yok
MASAK düzenlemesi, bu konuda bankalara herhangi bir esneklik tanımıyor. İstenen bilgi ve belgeler sunulmadığı takdirde para transferi yapılmayacak. Bankalar, sorumluluk gereği bu işlemleri otomatik olarak durdurabilecek.
Hangi işlemler muaf tutulacak?
Yeni düzenleme, hayatın olağan akışı içinde yapılan bazı işlemler için istisnalar da içeriyor. Buna göre:
- Aynı bankadaki kendi hesaplarınız arasındaki transferlerde belge aranmayacak.
- Kamu kurumlarının taraf olduğu işlemler muaf tutulacak.
- Bankalar arası ve muhabir bankacılık işlemleri kapsam dışında kalacak.
- ATM’den yapılan ve 200 bin lirayı aşmayan nakit işlemleri için belge istenmeyecek.
Ancak MASAK, bu muafiyetlerin kötüye kullanılması durumunda ek tedbirler uygulayabileceğini de özellikle vurguluyor.
Amaç: Şeffaflık ve kayıt dışıyla mücadele
Yeni düzenlemeyle hedeflenen; suç gelirlerinin aklanmasını önlemek, terörün finansmanını engellemek ve kayıt dışı ekonomiyi daraltmak. MASAK’ın devreye alacağı bu sistemle birlikte, IBAN ile havale ve EFT işlemlerinde şeffaflık dönemi resmen başlamış olacak.
