Türkiye’de emeklilik için yaş, sigorta süresi ve prim günü şartları aranırken, çalışma imkânı bulunmayan veya prim gün sayısı eksik olan vatandaşlar için “isteğe bağlı sigorta sistemi” umut oldu. Bu sistem sayesinde, düzenli prim ödeyen kişiler çalışmadan da emeklilik hakkı elde edebiliyor.
İsteğe Bağlı Sigorta Nedir ve Nasıl Başvuru Yapılır?
İsteğe bağlı sigorta sistemi, zorunlu sigortaya tabi olmayan vatandaşlara kendi primlerini ödeyerek sosyal güvence ve emeklilik imkânı tanıyor.
İlk kez bu kapsamda sigorta yaptıracak kişiler, “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikamet ettikleri yerin SGK il müdürlüklerine ya da merkezlerine başvurarak işlemlerini başlatabiliyor. Ayrıca süreç e-Devlet üzerinden de kolaylıkla yapılabiliyor.
Daha önce isteğe bağlı sigortalı olup prim ödemeye ara verenler ise yeniden başlamak için talep dilekçesi vermekle yükümlü.
Kimler İsteğe Bağlı Sigortadan Yararlanabilir?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen koşullara göre, isteğe bağlı sigortadan yararlanmak isteyen vatandaşların şu şartları taşıması gerekiyor:
- Türkiye’de ikamet etmek,
- Zorunlu sigortalı bir işte çalışmamak,
- Ay içinde 30 günden az çalışanlar için prim tamamlama hakkına sahip olmak,
- Malullük veya yaşlılık aylığı almıyor olmak,
- 18 yaşını doldurmuş olmak.
Bu koşulları karşılayan kişiler, kendi primlerini ödeyerek çalışmadan emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Prim Tutarı ve Ödeme Detayları Belli Oldu
2025 yılı itibarıyla isteğe bağlı sigorta primleri, belirlenen kazancın %32’si üzerinden hesaplanıyor.
Asgari ücret baz alındığında en düşük aylık prim 8.321 TL olarak belirlendi. Sigortalılar isterlerse bu tutarın 7,5 katına kadar prim ödeyebiliyor.
Sigorta süresi, başvurunun SGK sistemine geçtiği ertesi gün itibarıyla başlıyor ve emeklilik hesaplamasında bu tarih esas alınıyor.
Bağ-Kur (4B) Kapsamında Değerlendiriliyor
İsteğe bağlı sigorta, Bağ-Kur (4B) statüsünde değerlendiriliyor.
Tam emeklilik için 9.000 prim günü,
Kısmi emeklilik için ise 5.400 prim günü gerekiyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan kadınlarda bu süre 7.200 gün olarak uygulanıyor.
2008 sonrası sigorta girişi olanlar için ise;
Kadınlar 9.000 prim gününü 2035’e kadar tamamladıklarında 58 yaşında,
Erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor.
5400 prim günüyle emekli olmak isteyenlerde yaş şartı kadınlarda 61, erkeklerde 63 olarak belirlenmiş durumda.
SSK Üzerinden Emeklilik Şansı da Var
1 Ekim 2008 öncesinde sigorta girişi olan vatandaşlar için emeklilik statüsü, son 7 yıldaki 2520 prim gününe göre belirleniyor.
Bu dönemde hangi statüye (SSK veya Bağ-Kur) daha fazla prim ödenmişse, emeklilik o kurum üzerinden gerçekleşiyor.
Eksik primi olan kişiler, 1260 günden az isteğe bağlı prim ödeyerek SSK’dan emekli olma şansı da elde edebiliyor.
1 Ekim 2008 sonrasında sigorta girişi olanlarda ise emeklilik, en çok primin yatırıldığı kuruma göre belirleniyor.
Ev Kadınları ve Esnafa Devlet Desteği Yolda
Hükûmetin üzerinde çalıştığı düzenlemeyle ev kadınlarına prim desteği geliyor.
Planlamaya göre, isteğe bağlı sigorta yaptıran ev kadınlarının primlerinin üçte biri devlet tarafından karşılanacak.
Ayrıca esnaflar için prim gün şartının 7200 güne düşürülmesi yönünde hazırlıklar sürüyor. Bu adım, isteğe bağlı sigortalılara da 1800 günlük avantaj sağlayabilecek.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma İmkanı
İsteğe bağlı sigorta yaptıran vatandaşlar, aynı zamanda genel sağlık sigortası (GSS) kapsamına da dâhil ediliyor.
Bu sayede yalnızca sigortalılar değil, eşleri ve çocukları da sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor.
Uzmanlar, sistemin özellikle ev kadınları, serbest çalışanlar ve prim eksiği bulunan vatandaşlar için önemli bir fırsat olduğunu belirtiyor.
