Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi, zeminlerine yerleştirilen sismik izolatör sayesinde 10 ilde yıkıma neden olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremleri hasar almadan atlattı.
Deprem sırasında her iki hastanede kaydedilen videoları izleyen Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Jeofizik Mühendisliği Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Akgün, görüntülerin, izolatör kullanımının ne kadar önemli olduğunu ortaya koyduğunu dile getirdi.
Akgün, "Malatya Hastanesindeki görüntüde izolatör sayesinde zemin ile bina farklı hareket ediyor. Gaziantep İnayet Topçu Hastanesinde kaydedilen görüntü ise bu sistemin bina içindeki etkisini gösteriyor. Binanın çok sallanmasını engellemiş. Böylece hemşireler ayakta durabilmiş ve kuvözleri tutabilmiş" diye konuştu.
Bu sistemi araba amortisörüne benzeten Akgün, şöyle devam etti:
"Binayı zemine sabitlediğimiz zaman otomatikman bina ve zemin ortak hareket ediyor ve bina zeminden aldığı enerjiyi atıncaya kadar sallanmayı sürdürüyor. Bu sallanma sırasında bina esnekliğini kaybederse yıkılıyor. İzolatör dediğimiz sistem araba amortisörlerinde kullanılan bir sisteme benzer. Yaylı bir sistemle bina zeminden ayrılıyor. Böylece bina, zemindeki davranışın tamamını içine almıyor. İzolatör, zemin hareketinin kontrollü olarak binaya aktarılmasını sağlıyor."
Prof. Dr. Akgün, bu sistemin, doğru yapılırsa koruma sağladığına değinerek, "Bu sistem sonradan yapılan binalara da uygulanabilir fakat maliyeti yüksek olur. Çünkü kolonlar kesilecek ve kolonların arasına konacak." ifadelerini kullandı.
Erken uyarı sistemi de önemli
Sismik izolatör kadar erken uyarı sisteminin de önemli olduğuna dikkati çeken Akgün, şu değerlendirmede bulundu:
"Sismik izolatörler binanın deprem sırasındaki davranışını kontrol ediyor ama bir de deprem erken uyarı sistemleri var. Bu Meksika'da uygulandı. İtalya'da ve Amerika'da da var. Sizin bölgenize yıkıcı deprem dalgası gelmeden uzaklığa göre yaklaşık 20 saniye önceden haberiniz oluyor ve uyarılar veriliyor. Siz depreme uykuda değil uyanmış olarak yakalanıyorsunuz. Zamanınız oluyor. İstanbul'da yapılmış yerler var. İzmir'de denemesi yapıldı. Dünyadaki gelişimlerin Türkiye'de de uygulanması gerekiyor. Bu Japonya'da, Meksika'da var. Meksika son büyük depreminde bunu kullandı ve birçok can kaybı engellenmiş oldu." AA
