Mimoza çiçeğiyle tanışmam çocukluğuma dayanıyor. Rahmetli ananem bir gün bahçesinde özenle büyüttüğü mimoza ağacının yanına götürdü ve başladı anlatmaya; mimoza çiçeği gündüzleri açar, gece kapanır. Bu ritim hiç şaşmaz kızım. Mimozanın kendi iç saati var. Dışarıda rüzgar olsa öne eğer başını rüzgardan korur. Dışarısı karanlık bile olsa onun kendi iç saatinin zamanı geldiğinde açılır. Mimoza benden sana miras olsun onun bu ritmini hayatın boyunca unutma demişti. O günden beri mimozayı çok severim. Mis gibi kokusu kendine özgü bu iç saati hayatın ritmi gibi… 

Mimoza da binlerce çiçekten biri ama belki de onların en nazlısı, en duygulusu… Birazcık dokundunuz mu hemen yapraklarını kapatıp boynunu büküyor. Yalnız o zaman mı? Susuz kaldığında, rüzgarda ya da bir tehlike söz konusu olduğunda da başını eğiyor önüne. Sanki bulunduğu ortamdan kaçıyor, içine kapanıyor. 

Günün birinde bir bilim insanı mimoza çiçeğini alıp gün boyu karanlıkta tutuyor, sonra görülüyor ki karanlıkta olsa da mimoza çiçeği gündüze eş değer saatlerde açıyor, gece saatlerinde kapanıyor. Bu hikâye, mimoza çiçeğinin bir biyolojik saati olduğu şeklinde yorumlanıyor. Bu gözlemden uzun yıllar sonra bu ritimden bilim insanına bir Nobel geleceğini kim bilebilirdi ki? 

“Biyolojik saat, metabolizmanın belirli zaman aralıklarında ritmik çalışma mekanizması. Buna “circadian ritim” deniyor. Latince “circa” etrafında dönen, “diem” günlük anlamında. Günlük, düzenli aralıklarla tekrar eden fizyolojik aktivitelere “sirkadiyen ritim” adı veriliyor. Bir günden daha kısa süreli zaman dilimlerinde tekrarlayan metabolik aktivitelere “ultradiyan ritim” deniyor. Kalbin aksamadan dakikada 60-80 kez atması buna bir örnek.  

İnsanların hormon salımından, hayvanların kış uykusuna yatması, kuşların göç etmesi, ağacın her yıl aynı ayda meyve vermesi, çiçeğin aynı zamanda açmasına kadar hepsi, biyolojik saatin doğru işleyişiyle mümkün. Kısa dönemde biyolojik saatin ritmini bozacak şeyler hafıza oluşumunu etkiliyor, uzun vadede tekrarlandığında şeker hastalığı, kanser ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıkların riskini artırıyor. 

Sonuç olarak, vücudun düzenli biyolojik ritmi uzun yaşamın anahtarı. Bu nedenle, biyolojik saati çok iyi değerlendirmek gerek”diyor bilim adamları. 

         Mimoza zamanları başlıyor. Dışardaki değil iç saatimiz önemli. Dışarısı karanlık olsa da iç saatinizi karartmayın, mutlu olun. 

Her yıl mimoza zamanı bu yazımı hatırlayın… 

         Sevgiyle kalın…