Kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti sadece işten ayrılınca ödenebiliyor. İşverenin bu hakla ilgili sorumlulukları büyük, çalışanların ise haklarını zamanında talep etmesi şart.
Milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiren yıllık ücretli izinlerle ilgili önemli uyarılar geldi. Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç’ın derlediği bilgilere göre, işçilerin yıllık izin hakkı hem Anayasa hem de İş Kanunu ile güvence altına alınmış durumda. Ancak birçok işçi, bu haklarını kullanmadığında ya da işten ayrıldığında parasal haklarını kaybedebiliyor.
İzin Parası, İşten Ayrılınca Ödenir
İş Kanunu’na göre işçilerin kullanmadığı yıllık izinleri çalıştıkları süre boyunca korunuyor. Ancak bu izinlerin karşılığı olan ücret çalışma devam ederken ödenemiyor. Kullanılmayan izin parası, yalnızca işçinin işten ayrılması durumunda ödenebiliyor. Bu ayrılık ister işveren tarafından olsun ister işçinin kendi isteğiyle gerçekleşsin, fark etmiyor.
İşveren İspatla Yükümlü
Bazı işverenlerin izin kullanılmadığı halde kullanılmış gibi gösterdiği iddialarına karşılık, izinlerin kullanıldığını ispat yükümlülüğü işverene ait. Bu ispat, imzalı izin belgeleri, izin defteri veya yazılı evraklarla yapılabiliyor. İşçiden “izin kullandım” şeklinde yazı almak ise yasaya aykırı.
5 Yıl İçinde Talep Şart
İşten ayrılan çalışan, kullanılmamış izin parası için 5 yıl içinde talepte bulunmazsa bu hakkını yitiriyor. Bu nedenle özellikle uzun süreli çalışanların, izinlerini takip etmesi ve işten ayrıldıklarında bu haklarını zaman aşımına uğratmadan talep etmesi önem taşıyor.
İzin Ücreti Son Maaşa Göre Hesaplanır
Kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti, işçinin işten ayrıldığı tarihteki son brüt maaşı esas alınarak hesaplanıyor. Bu ücret, prime esas kazanç sayılıyor ve gerekli kesintiler (SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi, damga vergisi) yapıldıktan sonra net ödeme yapılıyor. Eğer maaş, asgari ücretin 7,5 katını aşmazsa SGK primi kesintisi uygulanıyor.
Yıllık İzin Kaç Gün?
İzin süresi, hizmet yılına göre değişiyor:
- 1-5 yıl arası çalışanlara en az 14 gün,
- 5-15 yıl arası çalışanlara en az 20 gün,
- 15 yıl ve üzeri çalışanlara ise en az 26 gün izin hakkı tanınıyor.
- Ayrıca 18 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanlara da her durumda en az 20 gün izin veriliyor.
İzinler Bölünebilir mi?
Kanuna göre yıllık izin süresi işveren tarafından tek taraflı bölünemez. Ancak işçiyle anlaşarak, en az 10 gün olacak şekilde bölünebilir. Öte yandan, yıl içinde verilen hastalık izni veya ücretsiz izinler, yıllık izinden düşülemez.
