Mayıs ayının gelmesiyle birlikte Hıdırellez ritüelleri araştırması da başladı. Çünkü Hıdırellez evrensel olarak bahar bayramı olarak kutlanıyor. Hıdırellez ritüel çeşitleri arasında ise çeşitli yollarla dilek tutmak oldukça popüler. Peki Hıdırellez’de nasıl dilek tutulur?
Hıdırellez hakkında merak edilenleri derledik!
Hıdırellez'de Nasıl Dilek Tutulur?
Hıdırellez’de dilek tutma yollarından ilki, bir gül ağacının altında bulunan toprağa dilek gömmektir. Dilekler bir kağıda yazılır ve gülün toprağına gömülür. Sabahın erken saatlerinde ise dilek alınır ve bir sonraki Hıdırellez’e kadar saklanır.
Gül çiçeği başka bir şekilde de Hıdırellez dileklerine yardımcı olmaktadır. Diğer bir seçenek olarak Hıdırellez dilek kağıdına gerçekleşmesi istenilenler yazılır. Daha sonra ise gülün dallarına asılır. Yine sabahın erken saatlerinde bu dilekler toplanır ve saklanır.
Hıdırellez’de dilek tutmanın bir diğer yolu ise bu dileklerin resmini çizmektir. Bu yöntemde bir zemin üzerine taş veya tahta parçaları ile olmasını istenilen şey resmedilir. Örneğin; o sene ev alınmak isteniyorsa taşlarla ev resmi çizilir. Yine sabahın erken saatlerinde resmedilen figür bozulur.
Hıdırellez’de nasıl dilek tutulur sorusunun son cevabı ise bozuk bir paranın etrafına, dilek yazılı kağıdı sarıp pencere veya balkonun önüne koymaktır. Dilek kağıda yazılır ve bozuk bir paranın etrafına sarılır. Bir gece bekletilen dilek sabahın erken saatinde alınır ve cüzdanın içinde saklanır. Böylece paranın bereket getireceğine de inanılır.
Hıdırellez’de nasıl dilek tutulur detaylıca inceleyelim…
Hıdırellez Ritüelleri Nelerdir?
Hdırellez, Ortadoğu, Orta Asya, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan bir bahar bayramıdır. Hızır günü olarak da bilinen Hıdırellez, Hızır Aleyhisselam’ın darda kalanlara ve dilek tutanlara yardım ettiği gün olarak inanılmaktadır. Bu sebeple insanlar Hıdırellez’de ne yapılır, oldukça merak etmektedir. Peki Hıdırellez gelenekleri nelerdir?
Hıdırellez’de neler yapılır sorusunun yanıtı maddeler halinde aşağıdaki gibidir:
- Toprağa Dilek Gömmek (Dilek Dilemek)
- Kağıda Dilek Yazıp Suya Atmak
- Hıdırellez Gecesi Tuz Yemek
- Nar Patlatma Ritüeli
- Yoğurt Mayalamak
- Ateşin Üstünden Atlamak
- Tuz, Pirinç Ve Şekeri Ağzı Açık Şekilde Bekletmek
- Değerli Eşyaları Su Dolu Çömleğe Atmak
Toprağa Dilek Gömmek
Hıdırellez ritüellerinden ilki dilek dilemektir. Hıdırellez’de dilek dilemenin çeşitli yolları bulunsa da en bilindik yolu toprağa dilek gömmektir. Bu kapsamda Hızır Aleyhisselam’dan istenen dilekler bir kağıda yazılır ve toprağa gömülür. Ancak bu toprağın gül toprağı olması oldukça önemlidir. Gömülen dilek sabahın erken saatlerinde alınır ve bir sonraki Hıdırellez’e kadar saklanır.
Kağıda Dilek Yazıp Suya Atmak
Kağıda dilek yazıp suya atmak da bir çeşit dilek dileme yolu ve yaygın bir Hıdırellez ritüelidir. Bu kapsamda dilekler bir kağıda yazılır. Ardından ise düz bir şekilde ve tepeden olmak suretiyle; denize, akarsuya ya da dereye bırakılır.
Eğer kağıt, yazısı yukarı bakacak şekilde suya düşerse dileklerin kabul olacağına inanılır. Bu ritüel ile Hıdırellez dileği kabul olanların sayısı ise oldukça fazladır.
Hıdırellez Gecesi Tuz Yemek
Hıdırellez ritüelleri arasında bulunan tuz yiyip yatmak özellikle genç kızların hevesle yaptığı bir gelenektir. Çünkü bu ritüel ile rüyada gelecekteki eşin görüleceğine inanılmaktadır. Bu kapsamda tuz yiyip yatan kişi gece çok susar ve rüyada su içmek ister. Rüyada susayan kişiye su veren kişinin ise evlenecek kişi olduğu söylenir.
Hıdırellez’de ne kadar tuz yenir sorusu da bu konuda oldukça merak edilmektedir. Bu ritüelde bir çimdik tuz yemek veya bir dilim ekmeğin üzerine tuz serpiştirip tüketmek yeterli olacaktır.
Nar Patlatma Ritüeli
Hıdırellez ritüellerinden bir diğeri ise nar patlatmaktır. Bilindiği üzere nar hali hazırda bereketi temsil etmektedir. Nar patlatma geleneği yıl boyu bereket getireceğine inanıldığı için yapılmaktadır. Yere atılarak patlatılan nar, dağılmaması adına bir poşetin içine konularak patlatılmaktadır. Böylece ziyan olmamakta ve ritüelden sonra da yenilebilmektedir.
Yoğurt Mayalamak
Hıdırellez gelenekleri arasında yer alan mayasız yoğurt mayalamak, oldukça yaygın bir ritüel olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğer mayasız mayalanan yoğurt tutarsa mayalama esnasında dilenen dileğin gerçekleşeceğine inanılmaktadır. Bu inanca göre yoğurt; tahta kaşık, çam dalı veya sabah ezanından sonra toplanan çiy taneleri ile mayalanmaktadır.
Ateşin Üstünden Atlamak
Hıdırellez ritüellerinden en popüleri elbette ki ateş yakıp bu ateşin üzerinden atlamaktır. Bu ritüel genel anlamda nazar ve hastalıklardan koruma inancıyla yapılmaktadır. Bu sebeple üç kere ateşten atlamak gerekir.
İnanca göre ilki, nazar ve hastalıklardan korur. İkincisi dilek dileyerek atlanır. Üçüncüsünde ise “Eli atlı, deve tellalı, Hızır yetiş, İlyas yetiş. Yetiş Ya Hızır! Kazaları belaları def eyle, yardıma çağıranı darda koyma!” şeklinde dua edilir.
Tuz, Pirinç Ve Şekeri Ağzı Açık Şekilde Bekletmek
Hıdırellez’de yapıldığında bereket getireceğine inanılan bir diğer ritüel ise tuz, pirinç veya şekerle yapılmaktadır. Bu kapsamda birer kaşık tuz, pirinç ve şeker ayrı ayrı bir tabağa konulur. Ardından ağzı açık bir şekilde balkonda, bahçede veya cam kenarında bekletilir. Sabahın erken saatlerinde eve alınan erzaklar, kavanozlara boşaltılır ve diğerleri ile karıştırılır.
Değerli Eşyaları Su Dolu Çömleğe Atmak
Hıdırellez ritüellerinden sonuncu ise yüzük, küpe, kolye gibi kıymetli eşyaları su dolu bir çömleğe atmaktır. Takılar çömleğe atılırken, “kısmetim açılsın” şeklinde dua edilir. Ardından ise çömleğe su eklenir ve çömleğin ağzı kapatılır. Ağzı kapatılan çömlek gül ağacının dibine bırakılarak bir gece bekletilir.
Ertesi sabah alınan çömlek kırılır ve içindeki eşyalar dilekler dileyerek toplanır. Bu gelenek aynı zamanda Denizli'de Bahtiyar, Balıkesir'de doğara yüzük atmak, Türkmenlerde Mantıfar, İstanbul'da ise baht açma olarak bilinmektedir.
Hıdırellez’de Ne Renk Giyilir?
Hıdırellez’de nasıl dilek tutulur ve gelenekleri nedir sorusuna cevap verdikten sonra, vatandaşlar tarafından merak edilen bir diğer soruyu cevaplayalım: Hıdırellez’de ne renk giyilir? Hıdırellez günü beyaz renk giyilmesi gerektiği söylenmektedir. Çünkü beyaz, saflığın rengi olarak tanımlanmaktadır.
Anadolu inanışına göre vatandaş, beyaz elbiseler giyer ve gün doğmadan önce yeşili, suyu bol kırlara gidilip eğlenir. Bu ritüele Hıdırlık geleneği denmektedir.
Hıdırellez Ne Zaman?
Bahar ayının gelişini müjdeleyen ve bahar bayramı olarak anılan Hıdırellez, mayıs ayının başlangıcına tekabül etmektedir. Yani Hıdırellez, 5 Mayıs gününü 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanmaktadır. Çünkü Hızır ve İlyas peygamberlerin yeryüzünde buluşarak insanlara yardım ettiklerine inanılmaktadır.
Hıdırellez Nedir? Ne Anlama Gelir?
Hıdrellez, bütün Türk dünyasında kutlanan bayramlarımızdan biridir. Bahar bayramı olarak kutladığımız Hıdırellez, Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılmaktadır. Hızır ve İlyas peygamberlerin adı birleşerek, halk arasında Hıdırellez’e dönüşmüştür.
İslam dinine göre Hızır, baharın ve baharla vücut bulan taze hayatın sembolüdür. Bu sebeple daha çok yeşili ve suyu bol, doğal alanlarda baharın gelişi kutlanmaktadır. Şehir hayatında ise bahçelere inilmekte, yol kenarında ateş yakılmaktadır.
Hıdırellez Neden Kutlanır?
Hıdırellez günü olan 5 Mayıs gecesinin, Hızır ve İlyas peygamberin yeryüzünde buluştuğu ve insanlara yardığım dağıttığı gün olduğunu belirtmiştik. Aynı zamanda bahar mevsiminin başlangıcı sayılan bu gün ile doğanın canlanması, insanlar tarafından bayramlarla kutlanması gereken bir durum olarak algılanmıştır. Böylece bir bahar bayramı olan Hıdrellez evrensel bir nitelik kazanmıştır
Görkemli ritüellerle kutlanan Hıdrellez bahar bayramı, insanlık tarihinin çok eski zamanlarına dayanmaktadır. Çünkü göçebe hayatı benimseyen ilk Türk toplumları, baharın gelmesi ile toprağın bereketlenmesine oldukça sevinmiştir. Bu durum karşısında ise Hızır ve İlyas peygamberin yeryüzünde buluşup bereket dağıttığına inanılmıştır.
